تجربه خواندن بیست و هفت؛ از صدای سحن عشق ندیدم خوش تر

 

وقتی پدری که او را مصلح اجتماعی و عالم فعال دینی می‌شناسند،‌ دغدغه‌مندانه و درمیان مشغله‌های خود،‌ مقید است برای فرزندانش، که به‌مصالحی سه‌هزار کیلومتر دورتر هستند،‌ صدا ضبط کند و مهربانانه با آنها سخن بگوید،‌ آن کلام، صدای عشق خواهد بود.

تجربه خواندن بیست‌وهفتم، مربوط به کتاب این‌طور نیست بابا؟گفتارهای پدرانه امام موسی صدر با فرزندانشان است. اما چرا این تجربه برایم آموزنده شد؟

اول: وقت‌گذاشتن و ضبط صدا و ارسال آن برای فرزندان آموزه تربیتی پدرانه است. در روزگاری که گاهی در جمع، حواس‌مان جای دیگر است و از گفتگو غافلیم،‌ خواندن این کتاب به ما یادآوری می‌کند،‌ صحبت‌کردن آنقدر ضروری است که حتی اگر جمع نباشیم باید صدا را ضبط کرد و با امکانات آن زمان برای عزیزان‌مان پست کنیم. یکی از ابزارهای اصلی امام موسی در اصلاحات معجزه‌گون، قائل‌بودن به همین اصل گفتگو بوده است.

دوم: بیان آموزه‌های اعتقادی با زبانی شیوا و روان و کاربردی با اقتضائات زندگی روزمره از ویژگی‌های بیانات امام موسی در کتاب است. از توحید سخن می‌گویند و به این نتیجه می‌رسند که به همان میزان که از خدا می‌ترسیم از غیرخدا نمی‌ترسیم ص 54. تبیین فلسفه نماز و روزه و توصیه به اقامه آنها با شیوه‌ای آموزنده از همین موارد است ص 100، 101، 145 و 150.

سوم: اشاره به موضوعات روز است تا تذکری باشد که دین صرفاً جنبه فردی ندارد و باید به جنبه اجتماعی آن هم توجه داشت. بنابراین در یک جلسه تحلیلی جامع از فضای بعد از جنگ جنوب لبنان ارائه می‌دهند ص 75.

چهارم: شاید طبیعی به‌نظر برسد که پدری در کسوت روحانیت نگران تاثیرپذیری فرزندان از فرهنگ غرب باشند،‌ اما امام صدر اولاً بیان می‌کنند که اگر امروز غرب به جهت علمی پیشتاز است باید آموخت و برگشت به جامعه خود خدمت کرد. ثانیاً در همیشه بر همین پاشنه نبوده و روزگاری شرق مهد علم و تمدن بوده و از غرب برای کسب علم می‌آمدند. در توصیه‌های اخلاقی هم بیان کردند که ما می‌خواهیم بر محیط تاثیر بگذاریم نه اینکه خودمان تاثیر بگیریم (ص 161).

پنجم: توصیه‌های امام از جنس انتقال تجربه‌های پدر به فرزندان نیز است. امام فرزندان را تشویق می‌کنند به سفر و دیدن آثار فرهنگی و تمدنی اما نه صرفاً با هدف تفریح بلکه با تفکر همراه باشد (ص 101). همچنین امام توصیه می‌کنند که فرزندان به یادداشت روزانه، ثبت نکات خواندنی و شنیدنی جالب توجه داشته باشند (ص 104). توصیه به مطالعه و دقت در انتخاب دوست هم از دیگر نصحیت‌های پدرانه است (ص 102).

بیانات امام موسی شیوه‌ای از انتقال پیام تربیتی به‌واسطه ضبط صدا برای فرزندان، و نیز بسته تمیز فرهنگی آموزشی است و چون از دل برآمده تا زمانی که اثری از آن هست بر دل مخاطب می‌نشیند.