غفلت از کارکرد آثار ادبی و هنری در مواجهه با مسائل روز

در هر دوره ای جامعه با مسائل متنوعی مواجه می شود که بر شئون مختلف جامعه اثر گذار خواهد بود. تنوع این دست مسائل از حوادث طبیعی مثل سیل و زلزله است تا رخدادهایی همچون اختلاس های نجومی و پدیده های اجتماعی و این روزها هم پدیده ی جدیدی مثل کرونا ویروس.
انسان بخواهد یا نخواهد، به استقبال برود یا فرار کند زندگی اش تحت تاثیر این رخدادها قرار می گیرد. نمونه های زیادی را در این سال ها تجربه کرده ایم. سال 98 را در حالی آغاز کردیم که خروش سیل ویرانگری زندگی بسیاری از هموطنان را از شمال تا جنوب تحت تاثیر قرار داد و برای آنان که در میان سیل نبودند، تلنگری بود تا روحیه ایثار و همیاری را در خود ارزیابی کنند. بسیاری با کمک های نقدی و غیر نقدی سعی کردند یاری رسان هموطنان خود باشند و عده ای هم خانه و کار و کاسبی را رها کردند و به یاری مردم آسیب دیده شتافتند. همه این عرصه ها چه آنجا که یک انسان، گرفتار قهر طبیعت شده، چه آنکه  با اهدای یک وسیله قصد کمک به هموطن را داشته و چه آنکه با ترک دیار به یاری آسیب دیدگان شتافته، پدیده هایی است که روایت آنها در قالب های هنرمندانه برای ثبت و ضبط در تاریخ و نشان دادن هویت ملی برای بیگانگان، ضروری است.
افزون بر کارکرد اطلاع رسانی و ثبت در تاریخ، خلق داستان ها و آثار هنری یکی از موثرترین روش ها برای فرهنگ سازی است. 
حال با اینکه در سال های اخیر با پدیده های مختلف و در بعضی موارد پیچیده ای روبرو بودیم اما جای خالی آنها را در داستان ها و قصه ها شاهد هستیم. 
همین حالا که کرونا، زندگی و روابط بین آدم ها را کلا دگرگون ساخته، با اینکه تقریبا 6 ماه از ورود و تاثیرش بر شئون زندگی می گذرد جایی خبری از خلق اثر هنری چه در قالب تصویر و چه در خلق اثر ادبی به طور چشمگیر نبودیم. 
وقتی جنبه های مختلف این پدیده را مرور می کنیم، به مسائلی بر می‌خوریم که پرداختن به آنها اهمیتی کمتر به پرداختن به مسائل زیر ساختی حوزه بهداشتی در بلند مدت ندارد. دلیل این ادعا آن است که آثار و شرایط ظاهری ویروس پیش روی همگان است و برای علاج و حل آن بسیج می شوند اما آیا برای تبعات روحی و روانی ناشی از این شرایط فکری کرده ایم؟ 
مواجهه با بیماری و ترس از مرگ، مشاهده بیماری های سخت در یک دوره زمانی کوتاه و شاید بی مقدمه و درد از دست دادن عزیزان، محدودیت ها در دید و بازدیدها و تنهایی های ناشی از آن، تاثیرات کرونا ویروس بر روی کسب و کار ها و پیامدهای آن برای خانواده ها و سرپرستان خانواده ها و ... بخشی از تبعاتی است که در این چند ماه کرونا به ارمغان آورده است. 
پس باید برای آگاه سازی و آماده سازی روح و روان جامعه با خلق آثار ادبی و هنری دست بکار شد. اما آیا این وظیفه فقط بر عهده نویسندگان و هنرمندان است؟ قطعا نه چرا که زیست ایشان هم در همین فضاست و تابع همین شرایط. پس ضروری است سیاستگذاران فرهنگی هم فعالانه برای خلق آثار ادبی و هنری اقدام نمایند و با طراحی خلاقانه و نو برای  سلامت روان جامعه برنامه ریزی کنند.

 

این یادداشت در روزنامه فرهیختگان 23 مرداد 1399 منتشر شده است. (اینجا)